قهوه یکی از نوشیدنی‌های محبوب و پرطرفدار در سراسر جهان است که از دیرباز در فرهنگ‌های مختلف جایگاه ویژه‌ای داشته است. یکی از ابزارهای اساسی در تهیه این نوشیدنی دلپذیر، قهوه جوش است. این وسیله که در انواع و اشکال مختلفی عرضه می‌شود، بسته به نوع قهوه و سلیقه‌های محلی، کاربردهای متفاوتی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع قهوه‌جوش‌ها، از جمله دله و جذوه که به ترتیب در فرهنگ‌های عربی و ترکی رایج هستند، بپردازیم. همچنین به روش‌های متنوع تهیه قهوه در نقاط مختلف جهان اشاره خواهیم کرد.
تعریف قهوه جوش و انواع آن
قهوه‌جوش وسیله‌ای است که برای دم کردن قهوه با استفاده از آب و پودر قهوه به کار می‌رود. این وسیله می‌تواند در انواع مختلف و با متریال‌های گوناگون ساخته شود، که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. از جمله رایج‌ترین انواع قهوه‌جوش‌ها می‌توان به قهوه‌جوش‌های دستی مانند دله و جذوه، قهوه‌جوش‌های الکتریکی و همچنین قهوه‌سازهای پیشرفته اشاره کرد.
دله: قهوه جوش سنتی عربی
دله یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع قهوه جوش ها است که بیشتر در کشورهای عربی، به ویژه در مناطق خاورمیانه و خلیج فارس، استفاده می‌شود. این قهوه‌جوش که اغلب از مس یا برنج ساخته می‌شود، ظاهری بلند و باریک دارد و به عنوان نمادی از فرهنگ و مهمان‌نوازی عربی شناخته می‌شود.
طرز تهیه قهوه با دله
برای تهیه قهوه با دله، ابتدا آب را در دله می‌ریزند و آن را روی حرارت ملایم قرار می‌دهند تا به جوش بیاید. سپس پودر قهوه، که معمولاً از دانه‌های بسیار ریز آسیاب شده تهیه می‌شود، به آب اضافه می‌گردد. پس از آن، دله دوباره روی حرارت قرار می‌گیرد تا قهوه به آرامی دم بکشد. معمولاً قهوه‌ای که با دله تهیه می‌شود به دلیل روش خاص دم کشیدن و استفاده از ادویه‌هایی مانند هل یا دارچین، طعمی غلیظ و تلخ دارد که این طعم مورد پسند بسیاری از مردم منطقه است.
ویژگی‌ها و مزایای قهوه دله
یکی از ویژگی‌های بارز قهوه‌ای که با دله تهیه می‌شود، غلظت و تلخی خاص آن است. علاوه بر این، ادویه‌هایی که به قهوه اضافه می‌شوند، مانند هل، به آن عطری منحصر به فرد می‌بخشند. قهوه دله به طور معمول در فنجان‌های کوچک و در مراسم‌ها و مناسبت‌های خاص سرو می‌شود و بخشی از مهمان‌نوازی سنتی عربی را تشکیل می‌دهد.
جذوه: قهوه جوش سنتی ترکی
جذوه، که به عنوان قهوه جوش ترک نیز شناخته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین ابزارهای تهیه قهوه در ترکیه و کشورهای بالکان است. این قهوه‌جوش که معمولاً از مس ساخته می‌شود و دارای دسته‌ای بلند برای استفاده آسان‌تر است، به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی ترکیه به شمار می‌رود.
طرز تهیه قهوه با جذوه
برای تهیه قهوه با جذوه، ابتدا آب سرد و پودر قهوه را به میزان دلخواه در جذوه ریخته و سپس شکر را نیز به آن اضافه می‌کنند. این ترکیب را به آرامی روی حرارت قرار می‌دهند تا قهوه به تدریج به جوش بیاید و شروع به کف کردن کند. این کف بخش مهمی از فرآیند تهیه قهوه ترک است و به آن طعمی خاص و منحصر به فرد می‌بخشد. وقتی که قهوه به خوبی کف کرد، آن را از روی حرارت برداشته و به آرامی در فنجان‌های کوچک می‌ریزند.
ویژگی‌ها و مزایای قهوه جذوه
قهوه‌ای که با جذوه تهیه می‌شود، معمولاً کف زیادی دارد و طعمی ملایم‌تر نسبت به قهوه دله دارد. این قهوه به دلیل روش خاص دم کشیدن و استفاده از آب سرد در ابتدا، دارای عطر و طعمی ویژه است که آن را از سایر انواع قهوه متمایز می‌کند. قهوه جذوه نیز به مانند قهوه دله، بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم مردم ترکیه را تشکیل می‌دهد و اغلب در مراسم‌های اجتماعی و مهمانی‌ها سرو می‌شود.
مقایسه قهوه دله و جذوه
قهوه‌های تهیه شده با دله و جذوه، هر دو از روش‌های سنتی و بسیار محبوب برای تهیه قهوه در کشورهای عربی و ترکیه هستند، اما هر کدام ویژگی‌ها و طعم خاص خود را دارند. در حالی که قهوه دله به دلیل استفاده از ادویه‌جات و روش دم کشیدن طولانی‌تر، طعمی غلیظ و تلخ دارد، قهوه جذوه به دلیل روش دم کشیدن سریع‌تر و استفاده از شکر در ترکیب، طعمی ملایم‌تر و کف زیادی دارد.
انواع دیگر قهوه جوش ها
علاوه بر دله و جذوه، قهوه‌جوش‌های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام برای تهیه قهوه‌های خاصی استفاده می‌شوند. این قهوه‌جوش‌ها شامل موکاپات، فرنچ پرس و اسپرسو ماشین هستند که هر کدام به نوبه خود در تهیه قهوه‌های باکیفیت و متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
موکاپات
موکاپات یکی از محبوب‌ترین قهوه‌جوش‌های خانگی است که برای تهیه اسپرسو به کار می‌رود. این قهوه‌جوش که برای اولین بار در ایتالیا تولید شد، دارای سه بخش اصلی است: مخزن آب، فیلتر قهوه و مخزن قهوه آماده. فرآیند تهیه قهوه با موکاپات به این صورت است که آب در مخزن پایین جوش می‌آید و بخار آن از میان پودر قهوه عبور کرده و قهوه غلیظی مشابه اسپرسو تولید می‌کند.
فرنچ پرس
فرنچ پرس یک قهوه‌جوش دستی است که استفاده از آن بسیار ساده است. برای تهیه قهوه با فرنچ پرس، ابتدا پودر قهوه را در داخل ظرف آن می‌ریزند و سپس آب داغ را به آن اضافه می‌کنند. پس از چند دقیقه که قهوه به خوبی دم کشید، با استفاده از پیستون دستی که در درب فرنچ پرس تعبیه شده، قهوه را صاف می‌کنند. قهوه‌ای که با فرنچ پرس تهیه می‌شود، معمولاً غلیظ و معطر است.
تأثیر فرهنگ‌ها بر روش‌های تهیه قهوه
روش‌های مختلف تهیه قهوه در نقاط مختلف جهان نشان‌دهنده تأثیر فرهنگ و سلیقه محلی بر این فرآیند است. در حالی که در فرهنگ‌های عربی و ترک، روش‌های سنتی مانند استفاده از دله و جذوه برای تهیه قهوه رایج است، در کشورهای اروپایی و آمریکایی، از روش‌های مدرن‌تری مانند اسپرسو ماشین و فرنچ پرس استفاده می‌شود.
قهوه عربی
قهوه عربی که بیشتر با دله تهیه می‌شود، نه تنها یک نوشیدنی است، بلکه بخشی از فرهنگ و مهمان‌نوازی عرب‌ها را نیز تشکیل می‌دهد. این قهوه معمولاً در مراسم‌ها و مناسبت‌های مختلف سرو می‌شود و نشان‌دهنده احترام به مهمانان است. طعم غلیظ و معطر این قهوه به همراه ادویه‌جاتی که به آن اضافه می‌شود، تجربه‌ای منحصر به فرد را برای نوشندگان فراهم می‌کند.
قهوه ترک
قهوه ترک که با جذوه تهیه می‌شود، به عنوان بخشی از فرهنگ و سنت‌های ترکیه شناخته می‌شود. این نوع قهوه به طور معمول در مهمانی‌ها و اجتماعات خانوادگی سرو می‌شود و نوشیدن آن به عنوان یک تجربه فرهنگی در ترکیه محسوب می‌شود. طعم ملایم و کف زیاد قهوه ترک، آن را به یکی از محبوب‌ترین انواع قهوه در جهان تبدیل کرده است.
نتیجه‌گیری
قهوه‌جوش‌ها در اشکال و انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر یک نقش مهمی در تهیه قهوه‌های متفاوت دارند. از دله و جذوه که بخشی از فرهنگ و سنت‌های عربی و ترکی هستند، تا موکاپات و فرنچ پرس که بیشتر در کشورهای اروپایی و آمریکایی رایج هستند، هر کدام از این قهوه‌جوش‌ها تجربه‌ای منحصر به فرد از نوشیدن قهوه را فراهم می‌کنند. انتخاب قهوه‌جوش مناسب بستگی به سلیقه شخصی و نوع قهوه‌ای دارد که ترجیح می‌دهید، اما آنچه که مهم است، لذت بردن از لحظاتی است که با نوشیدن یک فنجان قهوه به دست می‌آید. این نوشیدنی گرم و دلپذیر، همراهی بی‌نظیر در لحظات آرامش و تفکر است و به عنوان بخشی از فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف، جایگاه ویژه‌ای در زندگی روزمره مردم سراسر جهان دارد.
